Nieuws en actualiteiten
vanuit De Drieklank

Handelingen 17:22-23: Paulus richtte zich tot de leden van de Areopagus en zei: ‘Atheners, ik heb gezien hoe buitengewoon godsdienstig u in ieder opzicht bent. Want toen ik in de stad rondliep en alles wat u vereert nauwlettend in ogenschouw nam, ontdekte ik ook een altaar met het opschrift: ‘Aan de onbekende god’. Wat u vereert zonder het te kennen, dat kom ik u verkondigen. (…)’

Dubbel luisteren is een term van John Stott, een bekende Engelse theoloog. Hij zei hierover: ‘Als christenen staan we tussen het woord van God en de wereld. Het gevolg is dat we naar beide moeten luisteren. We luisteren naar het woord van God om steeds meer te ontdekken van de rijkdommen van Jezus Christus. We luisteren naar de wereld om te kunnen onderscheiden welke rijkdommen van Christus het meest nodig zijn en hoe we die het beste kunnen verkondigen.’

Dubbel luisteren is ook wat je Paulus ziet doen in Athene. We kennen Paulus vooral omdat hij zoveel gezegd en geschreven heeft. Maar hij is geen prediker die alleen maar geluisterd heeft naar het verhaal van Jezus, zonder oog te hebben voor de mensen waarmee hij in contact kwam. In zijn verkondiging geeft hij er steeds blijk van dat hij in de gaten heeft met wie hij in gesprek is. Zo ook in Athene (zie: Handelingen 17:16-34). Hij benoemt dat hij door de stad is gelopen en alles wat men daar verteert nauwlettend in ogenschouw heeft genomen. Daarna volgt zijn verkondiging. 

Zo mogen wij ook omgaan met de mensen om ons heen. Voor we spreken worden we uitgedaagd om te luisteren. Niet alleen naar het verhaal van God, maar ook naar het verhaal van onze medemensen. Niet zo snel mogelijk proberen om in een gesprek jouw ding te zeggen – zelfs niet als dat het goede nieuws van Jezus is. Laat een ander maar eens vertellen wat haar bezighoudt, wat hem drijft, waar zij zich zorgen om maakt, waar hij blij van wordt. Het kan zomaar zijn dat je dingen hoort waar je misschien wel hevig verontwaardigd van raakt – net als Paulus in Athene – maar probeer te blijven luisteren; misschien ga je het dan wel beter begrijpen; waarschijnlijk ga je ook wel veel beter zien wat daadwerkelijk de kracht van het goede nieuws kan zijn in het leven van je gesprekspartner. Of misschien ontdek je wel dat de Heilige Geest al lang met iemand bezig is.
Luisteren kun je ook doen door je te verdiepen in cultuurdragers, dat zijn personen of media die een voortrekkersrol spelen in het uitdragen van een cultuur. Een voorbeeld: een van mijn redenen om een zaterdagabonnement op de Volkskrant te nemen, is dat ik wil weten hoe er in de samenleving buiten de kerk gedacht wordt. Niet dat vanuit de Volkskrant nu heel de samenleving in beeld komt, maar ik kom wel veel te weten over hoe er in bepaalde kringen gedacht wordt. Ook door het kijken van films en televisieprogramma’s kun je veel te weten komen over normen en waarden, geloofsvoorstellingen en andere ideeën die kunnen leven. 

Overigens zitten er ook risico’s verbonden aan die cultuurdragers. Ze zijn namelijk niet alleen passieve dragers van een cultuur, maar ook actieve vormers. Als we niet alert zijn terwijl we ons laten informeren, en ons dag in dag uit laten vermaken door cultuurvormende media, lopen we het risico dat we zelf omgevormd worden. Het onderstreept het belang van dúbbel luisteren. Wanneer we uit onze christelijke cocon kruipen om te luisteren naar wat er buiten de kerk gebeurt, hebben we het meer dan ooit nodig om te luisteren naar het woord van God: om voortdurend gevoed te worden met zijn waarheid.

In dat krachtenveld van het dubbel luisteren mag je staan als volgeling van Jezus. En dan komen er onvermijdelijk momenten dat je mag spreken. Niet dat het luisteren alleen maar het doel heeft om te spreken. Er zijn veel situaties denkbaar waarin écht luisteren, alleen maar luisteren, de beste manier is om ‘te vertellen’ van Jezus. Maar hoe dan ook komen er voor wie luistert, momenten dat je met de hulp van Gods Geest mag spreken; dat je die twee werelden, die twee verhalen waarnaar je luistert met elkaar mag verbinden door een woord op maat.

De adventsperiode staat voor de deur. De tijd waarin we toeleven naar Kerst. Tussen licht en duisternis maakt Nederland zich massaal op om het Kerstfeest te vieren: Christmas, het Christusfeest, het feest van vrede, het feest van licht, van hét Licht. Zo velen die Hem nog niet kennen vieren mee en zetten kerststalletjes in huis en andere verwijzingen naar de komst van Jezus Christus in deze wereld. Zouden we misschien een voorzichtige vergelijking kunnen trekken met het altaar voor de onbekende God in Athene? Zou het kerstfeest zo’n feest kunnen zijn waarmee men bewust of onbewust; bedoeld of niet bedoeld; al tastend heel dichtbij kan komen? 

Laten we goed luisteren in deze adventsperiode naar het verhaal van God die in de wereld kwam. Maar ook naar al die mensen die we ontmoeten die zonder Jezus te kennen kerstfeest gaan vieren. Wellicht kunnen we iets ontdekken, al zijn het maar heel kleine sporen, sporen van adventsverwachting, van smachten naar vrede. Sporen waarbij we bij aan mogen knopen, nauwelijks brandende vuurtjes die we aan mogen wakkeren. 

Dick Groenendijk